Program XI Zjazdu IFAR(Sala Posiedzeń Rady Wydziału Humanistycznego, pl. M. Curie-Skłodowskiej 4a, Lublin)Wersja pełna
Czwartek, 9 listopada 10.00 - 10.10. Otwarcie Zjazdu XI Zjazdu IFAR10.10 - 10.40. Na ile technologia informacyjna rozwiązuje problemy archiwistyki i zarządzania dokumentacją? prof. dr hab. Krzysztof Skupieński, UMCS LublinRozwój information & communication technology stanowi potężny czynnik zmieniający dyscypliny, które w sposób praktyczny, a także naukowy zajmują się dokumentami i archiwami. Z grubsza chodzi tu o nauki o dokumencie i archiwach, innymi słowy ? dyplomatykę sensu largo oraz archiwistykę, a także o records management w swej postaci naukowej, jak również o archiwistykę i zarządzanie dokumentacją jako dziedziny praktyki profesjonalnej.
W wystąpieniu chcę dokonać przeglądu niektórych węzłowych problemów tych dziedzin, ze skupieniem się na tych, na które w sposób zasadniczy wpływają postępy ICT. Będzie też mowa o problemach innego rodzaju. Takich gdzie technologia informatyczna nie będzie w stanie całkowicie zastąpić refleksji nad dokumentem, rozumianym nie tylko jako zapis informacji, ale też jako dowód ?faktu o charakterze prawnym, sporządzonym zgodnie z ustalonymi formami, które mają na celu zapewnić mu pełną wiarę i zaufanie? (Cesare Paoli). To stanowi zaś samo sedno kręgu refleksji naukowych uprawianych przez dyplomatyków, archiwistów i records managerów. Warto więc chyba m.in. zapytać o to w jakim stopniu informatycy są zdolni samodzielnie rozstrzygać kwestie oryginalności, autentyczności i wiarygodności informacji o charakterze prawnym, administracyjnym, zarządczym itp.
10.40 - 11.10. Kierunek Archiwistyka i Nowoczesne Zarządzania Zapisami Informacyjnymi na UMCS - połączenie teorii z praktyką, dr Małgorzata Szabaciuk, UMCS Lublin Celem referatu będzie przedstawienie doświadczeń prowadzenia zajęć na kierunku Archiwistyka i Nowoczesne Zarządzania Zapisami Informacyjnymi. W roku akademickim 2012/2013 został uruchomiony samodzielny kierunek, na początku na studiach licencjackich, który jest kierunkiem praktycznym. Natomiast od roku akademickiego 2015/2016 kształcimy na studiach II stopnia. W czerwcu 2017 bieżącego roku pierwsi absolwenci ukończyli II stopień. Czas zatem na pierwsze podsumowania pięcioletniego kształcenia na tym kierunku na UMCS.
Od samego początku Zakład Archiwistyki, a później po połączeniu z Zakładem NPH (obecnie Zakład Archiwistyki i NPH) przykładał dużą rolę do praktyk. Nasi studenci wysyłani są na praktyki do różnych instytucji, które zajmują się szeroko pojętą pracą z dokumentacją, zarówno tradycyjną, jak i elektroniczną. Na kierunku Archiwistyka i Nowoczesne Zarządzania Zapisami Informacyjnymi w dużej części prowadzą zajęcia praktycy, którzy na co dzień pracują w archiwach lub prowadzą działalność gospodarczą związaną z przechowalnictwem dokumentacji, jak też sprzedają programy do Elektronicznego Obiegu Dokumentów, czy też prowadzenia archiwum zakładowego. Praktyki studenckie odbywają się po I, II i w trakcie III roku studiów na I stopniu po 160 godzin na każdym roku. Natomiast na II stopniu studenci zobligowani są do odbycia ich po II semestrze w wymiarze 160 godzin.
Referentka w trakcie prelekcji przybliży, w jaki sposób prowadzone są zajęcia, jak również opowie o specjalnościach na omawianym kierunku. Warto w tym miejscu wspomnieć, że specjalność Informatyka biurowa prowadzona jest we współpracy z Instytutem Informatyki UMCS.
11.10 - 11.40. Archiwistyka na uczelniach publicznych w Polsce, Michał Serdyński, NDAP WarszawaTytuł technika czy magistra? Szkoły zawodowe czy uczelnie wyższe już od kilku, kilkunastu lat prowadzą edukację na kierunkach/specjalnościach związanych z szeroko pojętą archiwistyką. Rok w rok, m.in. wśród wielu licealistów jest spora grupa osób, która decyduje się na kontynuowanie nauki. Ilu z nich decyduje się na studia związane z archiwistyką? Jaki jest odsetek osób, które zaliczyły egzamin państwowy i uzyskały tytuł technika archiwistyki? W końcu - ile uczelni i szkół kształci przyszłych archiwistów? Temat niewątpliwie interesujący, który stawia kolejne pytania.
11.40 - 12.10. Podpis i pieczęć elektroniczna w systemach klasy EZD - implementacja i zagrożenia, Marcin Buczek AP Lublin, Podpis elektroniczny w dzisiejszych czasach stał się standardowym i pełnoprawnym środkiem potwierdzania autentyczności dokumentu elektronicznego. Powszechnie jest on używany przez środowiska biznesowe oraz administrację państwową. Podpis elektroniczny to zapisany strumień bajtów utworzony za pomocą algorytmów symetrycznych. Algorytmy SHA-1, SHA-2, które przez wielu specjalistów określane są jako ?odporne? na złamanie, uważane są także za najwłaściwsze narzędzie do tworzenia podpisu elektronicznego oraz pieczęci elektronicznej. Jednak najlepsze, nie znaczy ? idealne. W obecnie trwającej erze szybkiego rozwoju kryptografii okazało się, że nadzieje na stworzenie całkowicie bezpiecznego narzędzia do potwierdzenia autentyczności dokumentu elektronicznego są w dużej mierze złudne. W powyższym kontekście nasuwa się pytanie o sposób postępowania, zabezpieczania i weryfikowania autentyczności tysięcy dokumentów elektronicznych, które będą w przyszłości przechowywane przez archiwa. Okazuje się bowiem, że podpis elektroniczny, który posiadają, w najbliższym czasie będzie możliwy do podrobienia przy wykorzystaniu sprzętu komputerowego dostępnego na rynku zwykłemu użytkownikowi.
12.10 - 12.40. Archiwizacja dokumentacji elektronicznej w sądach, Mariusz Krause, Sąd Rejonowy w Starogardzie GdańskimW polskich sądach dominuje dokumentacja papierowa. Od kilku lat postępuje jednakże informatyzacja wymiaru sprawiedliwości. Wprowadzono elektroniczne księgi wieczyste, elektroniczne postępowanie upominawcze. W każdym sądzie funkcjonuje kilkanaście systemów informatycznych, które gromadzą różnorodne dane, od danych księgowych po informacje dotyczące przebiegu toczących się postępowań. W sądach wprowadzono system umożliwiający nagrywanie rozpraw. Wprowadzono także możliwość składania dokumentów drogą elektroniczną, głównie w postępowaniu cywilnym oraz wieczystoksięgowym. We wszystkich funkcjonujących w sądach systemach informatycznych przechowywane są ogromne ilości danych. Do dnia dzisiejszego nie powstały przepisy dotyczące archiwizacji tych danych. Można kontaktować się z sądami drogą elektroniczną, jednakże wiadomości e-mail są drukowane i włączane do papierowych akt sprawy. także nagrania rozpraw nagrywa się na płyta i włącza do papierowych akt sprawy. Sądy także oferują możliwość kontaktu poprzez epuap, chociaż nie ma spraw sądowych, które możnaby załatwić za pośrednictwem platformy epuap. W swoim wystąpieniu chciałbym skupić się na problemie archiwizacji dokumentacji elektronicznej w sądach. Mimo, iż od kilku lat postępuje wyraźna informatyzacja wymiaru sprawiedliwości do dnia dzisiejszego nie wypracowano zasad i przepisów dotyczących archiwizacji danych zawartych w systemach teleinformatycznych, archiwizacji poczty wewnętrznej, stron intranetowych czy stron internetowych sądów.
12.40 - 13.00. Dokumentacja w elektronicznym postępowaniu upominawczym? Aspekty kancelaryjne i archiwalne, dr Marek Konstankiewicz, UMCS LublinProcedura rozpatrywania spraw cywilnych w trybie elektronicznego postępowania upominawczego zakłada posługiwanie się w jego toku wyłącznie dokumentacją elektroniczną, choć w pewnych sytuacjach dopuszczalne jest również używanie jej tradycyjnej postaci. We właściwym do ich rozstrzygania Sądzie Rejonowym Lublin-Zachód w Lublinie zastosowano specyficzne rozwiązania techniczne i organizacyjne, determinujące narastanie w nim dokumentacji i jej archiwizację. Przyjrzenie się nim oraz poznanie problemów, które pojawiły w ciągu niemal 8 lat działalności tego sądu może dać asumpt do dyskusji nad wdrażaniem i stosowaniem systemów klasy EZD oraz poszerzaniem zakresu stosowania technologii informatycznych.
13.00 - 13.40. Przerwa obiadowa13.40 - 16.00. Wizyta w e-sadzieVI Wydział Cywilny Sąd Rejonowego Lublin - Zachód w Lublinie
Wydział ten, zwany sądem elektronicznym jako jedyny w kraju prowadzi sprawy cywilne w trybie elektronicznego postępowania upominawczego. Procedura ta zakłada posługiwanie się wyłącznie dokumentacją elektroniczną, choć w pewnych sytuacjach dopuszczalne jest również używanie jej tradycyjnej postaci. Niniejsza wizyta studyjna pozwoli na zapoznanie się z rozwiązaniami zastosowanymi w sądzie elektronicznym mającymi wpływ na narastanie w nim dokumentacji i jej archiwizację.
16.00 - 16.30. Skład chronologiczny - archaiczna koncepcja czy prawna konieczność? Marcin Kapała, AP LesznoSkład chronologiczny jest nowym rozwiązaniem kancelaryjnym. Jego koncepcja stanowi dzisiaj integralną część elektronicznego zarządzania dokumentacją. Jest zbiorem dokumentacji w postaci nieelektronicznej, który narasta równolegle do dokumentacji gromadzonej w systemach EZD. Zgromadzona w składach chronologicznych dokumentacja aktowa wydaje się być zaprzeczeniem idei zarządzania dokumentem elektronicznym. Czy skład chronologiczny jest archaiczną koncepcją, produktem ubocznym EZD? Czy może jest prawnie uzasadnionym rozwiązaniem kancelaryjnym?
16.30 - 17.00. Działalność stowarzyszeń archiwalnych na rzecz doskonalenia kompetencji i kwalifikacji zawodowych archiwistów i zarządców dokumentacji. Przykład brytyjski, dr Robert Stępień, UMCS LublinReferat omawia działalność brytyjskich stowarzyszeń archiwalnych w zakresie doskonalenia kompetencji i kwalifikacji zawodowych archiwistów i zarządców dokumentacji. Stowarzyszenia brytyjskie posiadają bogatą ofertę certyfikowanych szkoleń, kursów i warsztatów oraz programów stażowych i stypendialnych. Oferują programy ciągłego rozwoju zawodowego służące aktualizacji wiedzy i umiejętności m.in. w zakresie zastosowania nowych technologii w działalności archiwalnej i dokumentacyjnej. Przyznają akredytację dla kierunków studiów w dziedzinie archiwistyki i zarządzania dokumentacją. Wiodącą rolę na tym polu odgrywa Archives and Records Association, stowarzyszenie zawodowe archiwistów, konserwatorów archiwalnych i records managerów. Doświadczenia brytyjskie posłużą jako asumpt do refleksji nad rolą stowarzyszeń archiwalnych w procesie profesjonalizacji zawodowej archiwistów i zarządców dokumentacji.
17.00 - 17.30. Jak to się robi w Ameryce, czyli casus działalności United States National Archives na Youtube, Piotr Goździak, Uniwersytet SzczecińskiW ostatnich 11 latach serwis Youtube stał się wiodącą platformą umożliwiającą publikację wideo w Internecie. Z platformy tej korzystają również archiwa, z amerykańskimi National Archives na czele. W wystąpieniu przyjrzę się kilku aspektom działalności USNA na Youtube ?m.in. genezie, tematyce filmów, statystkom wyświetleń. Dodatkowo zastanowię się, czy przykład USNA może być inspiracją dla polskich archiwów państwowych.
17.30 - 18.00. Tajemniczy klient w archiwach? Michał Serdyński NDAP Warszawa,W Polsce jak i na całym świecie, wiele korporacji i firm w celu zweryfikowania pewnych procesów m.in. przy procesach sprzedaży weryfikuje swoich pracowników poprzez Tajemniczego Klienta. Specjalnie przygotowany agent "wyruszył" do archiwów! Czy archiwa wykryły ukrytego "007"? Czy tajny klient wykonał swoją misję? Wyniki mogą być zaskakujące.
18.00 - 18.10. Podsumowanie pierwszego dnia obrad18.30 - 21.00. Bankiet dla uczestników ZjazduPiątek, 10 listopada10.00 - 10.10. Rozpoczęcie obrad 10.10 - 10.40. Praktyczne problemy EZD, Kamila Jastrzębska?
Praca w systemach EZD i prowadzenie spraw w postaci elektronicznej staje się coraz bardziej popularna. Należy jednak pamiętać ze każdy system jest wyłącznie narzędziem i to do pracowników należy przestrzeganie zasad. W swoim wystąpieniu skupię się na najczęściej pojawiających się błędach i odstępstwach od procedur z którymi się dotychczas spotkałam, postaram się też przedstawić przykładowe metody postępowania i sposoby rozwiązania niektórych problemów z którymi borykam się na co dzień.
10.40 - 11.10. Podstawowe problemy archiwistyki kościelnej i propozycje ich rozwiązania, Adrian Cieślik, Archiwum Polskiej Prowincji Dominikanów w Krakowie, UPJPIIArchiwistyka kościelna, rozumiana przez pryzmat archiwów zakonnych, diecezjalnych i parafialnych, od lat boryka się z wieloma problemami. Głównym z nich jest brak centralnych, ogólnych przepisów i metodyki, tak jak ma to miejsce w przypadku archiwów państwowych. Problem stanowią również braki lokalowe, a także brak odpowiednio przeszkolonego personelu. Księża diecezjalni, mimo zadanej przez Kodeks Prawa Kanonicznego, troski o archiwa parafialne, często spychają to zadanie na ostatnie miejsce lub, co gorsza, pomijają zupełnie, udając, że ich to nie dotyczy. Autor w swoim wystąpieniu będzie chciał przedstawić owe problemy i zaproponować rozwiązania do nich. Nie wystarczy bowiem powiedzieć, że archiwa kościelne mogą korzystać z przepisów państwowych ? często jest to o wiele za mało. Być może referat ten stanie się przyczynkiem do dyskusji na temat archiwów kościelnych oraz wyciągnięcia ich na światło dzienne. Autor, jako pracownik Archiwum Polskiej Prowincji Dominikanów w Krakowie będzie starał się ukazać również problemy, z jakimi boryka się to archiwum zakonne i jak te problemy mają się do problematyki ogólnopolskiej.
11.10 - 11.40. Prace Centralnej Komisji Metodycznej kadencji 2016-2018: zamach na metodykę archiwalną czy krok ku normalności? Hanna Staszewska, MKiDN WarszawaPrace Centralnej Komisji Metodycznej kadencji 2016-2018 cieszą się dość dużym zainteresowaniem, o czym świadczą także dyskusje na IFAR. CKM działa bardzo intensywnie, w ciągu roku odbyła 9 posiedzeń i przygotowała 4 projekty aktów normatywnych. Pośrednią przyczyną tego zainteresowania jest zapewne jawność prac komisji: protokoły posiedzeń oraz projekty normatywów są dostępne na stronie internetowej
www.archiwa.gov.pl Wyniki prac CKM są rozmaicie oceniane, pojawiają się głosy, że jest to nieuzasadniona ingerencja w dotychczasowe metody pracy archiwistów i archiwów. W nawiązaniu do tych opinii niniejsze wystąpienie stanowić będzie odpowiedź na postawione w tytule pytanie: czy idziemy ku normalności?
11.40 - 12.10. Modernizacja serwisu Szukaj w Archiwach, Marianna Otmianowska i Katarzyna Zajkowska, NAC Warszawa,Narodowe Archiwum Cyfrowe dzięki wsparciu NDAP oraz MKiDN rozpoczęło w tym roku projekt modernizacji serwisu Szukaj w Archiwach. Planujemy otworzyć się na nowych użytkowników nie-archiwistów oraz wprowadzić rozwiązania, które ułatwią codzienną pracę obecnym użytkownikom. W ramach pierwszego etapu projektu przeprowadziliśmy badania z obecnymi i potencjalnymi użytkownikami serwisu, a obecnie pracujemy nad nową architekturą informacji i szatą graficzną serwisu. Pragniemy zaprezentować Państwu efekty naszych działań oraz pokazać sposób pracy nad projektami IT, który wykorzystujemy w NAC.
12.10 - 12.40. Kalibracja, kompresja bezstratna, głębia bitowa? Czyli jak prawidłowo przygotować proces digitalizacyjny w archiwum, Kamila Biernat, AAN/UMK Toruń W niniejszym wystąpieniu postanowiono skupić się na kwestiach technicznych związanych z procesem digitalizacji w polskich archiwach państwowych. Wyjściem do niniejszych rozważeń będzie wyjaśnienie pojęć zawartych w tytule wystąpienia i przełożenie ich na znaczenie jakie odgrywają w całym procesie. W dalszej części wystąpienia wskazane zostaną etapy digitalizacji. Chodzi tutaj przede wszystkim o planowanie procesu digitalizacyjnego, dostarczenie materiałów archiwalnych, skanowanie, kontrolę jakości, zwrot do magazynu, archiwizację skanów, udostępnianie oraz promocję projektu digitalizacyjnego. Jako zobrazowanie całego procesu przywołane zostaną działania digitalizacyjne mające miejsce w Archiwum Akt Nowych w Warszawie w latach 2011 ? 2015. W podsumowaniu wystąpienia uwaga zostanie zwrócona na wszelkie aspekty czasowe, techniczne i kadrowe dotyczące procesu digitalizacyjnego w archiwum państwowym.
12.40 - 13.10. Program retrokonwersji pomocy archiwalnych, Maciej Zdunek, NDAPPriorytetowym zadaniem archiwów państwowych, ogłoszonym przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Panstwowych w 2016 r. jest intensyfikacja działań polegających na cyfryzacji wszelkich pomocy informacyjnych i ich szerokim udostępnianiu w internecie. W związku z tym zainicjowano Program retrokonwersji pomocy archiwalnych, który jest realizowany przez archiwa państwowe od stycznia 2017 r. W wystąpieniu podsumuję pierwsze 3 kwartały realizacji programu i podzielę się swoimi spostrzeżeniam
13.10 - 13.30. Podsumowanie i zakończenie i zakończenie Zjazdu.
Ankieta