Zmarł Profesor Andrzej Tomczak

[Kajka]

Odszedł od nas wybitny uczony, legenda polskiej archiwistyki, mistrz i wychowawca wielu pokoleń archiwistów, niesamowicie życzliwy człowiek, dystyngowany dżentelmen o wysokiej kulturze osobistej.

W wieku 94 lat zmarł prof. Andrzej Tomczak, historyk i nestor polskich archiwistów.
Andrzej Tomczak urodził się 12 września 1922 r. w Biesiekierzu (woj. łódzkie). Jego dziadek prof. Kazimierz Twardowski był profesorem Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, twórcą polskiej filozofii uniwersyteckiej, a stryj Kazimierz Tomczak - biskupem sufraganem łódzkim.

Druga wojna światowa przerwała naukę Andrzeja Tomczaka w łódzkim Liceum Humanistycznym. Kontynuował ją na tajnych kompletach, działając jednocześnie w konspiracji: najpierw w Związku Walki Zbrojnej, a następnie w Armii Krajowej. Po zdaniu tajnej matury sam zaczął uczyć młodzież w konspiracyjnym gimnazjum.

W 1945 r. rozpoczął studia historyczne na Uniwersytecie Łódzkim, jednak za sprawą działalności konspiracyjnej szybko znalazł się pod obserwacją UB. Po roku, w ślad za swoim mistrzem, twórcą Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, prof. Ludwikiem Kolankowskim, wyjechał do Torunia. Studia łączył z pracą na stanowisku asystenta i działalnością na rzecz wciąż organizującej się uczelni. Wielokrotnie wspominał m.in. swoje wyjazdy na ziemie zachodnie i północne, skąd przywożono książki dla uniwersyteckiej biblioteki. Podczas jednej z nich cudem uniknął śmierci z rąk radzieckiego żołnierza.

Po uzyskaniu doktoratu władze polityczne zmusiły go do opuszczenia UMK. Wrócił do Łodzi, podejmując pracę w Wojewódzkim Archiwum Państwowym. Dopiero zmiany polityczne w kraju umożliwiły mu powrót do pracy naukowej na UMK, gdzie w 1957 r. został zatrudniony w Katedrze Archiwistyki i Nauk Pomocniczych. W 1964 r. uzyskał stopień doktora habilitowanego, a wkrótce objął kierownictwo specjalizacji archiwistycznej na Wydziale Humanistycznym. Dzięki zaangażowaniu prof. Tomczaka i licznym kontaktom naukowym z uczelniami i archiwami w Polsce i za granicą, archiwistyka stała się jednym z filarów toruńskiej szkoły historycznej - na początku lat 70-tych Instytut Historii stał się Instytutem Historii i Archiwistyki, jedyną wówczas taką jednostką w kraju.

W 1974 r. Andrzej Tomczak uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1981 r. profesora zwyczajnego. Na emeryturę przeszedł w 1992 r., wciąż jednak aktywnie prowadził badania naukowe i zajęcia ze studentami. Dorobek prof. Tomczaka liczy ponad 350 pozycji dotyczących archiwistyki, w tym organizacji i historii archiwów, historii politycznej Polski w XVI w., geografii historycznej i kartografii. Ważnym fragmentem jego życia naukowego był udział w seminariach organizowanych przez Jana Pawła II w Castel Gandolfo.

Profesor był członkiem m.in. Polskiej Akademii Umiejętności, Komitetu Nauk Historycznych Polskiej Akademii Nauk, Polskiego Towarzystwa Historycznego, Stowarzyszenia Archiwistów Polskich, Rady Archiwalnej Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych. Aktywnie działał na rzecz upamiętnienia dziejów konspiracji w okresie II wojny, udzielał się w Fundacji Archiwum Armii Krajowej, zasiadał w  Głównej Komisji Badania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu.

Profesor Andrzej Tomczak uhonorowany został szczególnym wyróżnieniem UMK Convallaria Copernicana (2015 r.). Był również doktorem honoris causa Uniwersytetu Szczecińskiego (2014).

https://pl.wikipedia.org/wiki/Andrzej_Tomczak

[Rafał Rufus Magryś]

Cześć Jego pamięci...

[Ewap]

Wieczny odpoczynek racz mu dać Panie...
Dziękujemy Panie Profesorze za wszystko