Program IX Zjazdu IFAR
wersja pełna - z abstraktami
czwartek 19 listopada
11.00 - 11.05. Otwarcie IX Zjazdu IFAR
11.05 - 11.30. Archiwa i archiwiści oczami użytkowników, Mariusz Krause Sąd Rejonowy w Starogardzie Gdańskim
Chciałbym zaprezentować referat, którego przedmiotem będzie zobrazowanie jak my archiwiści jesteśmy postrzegani przez użytkowników archiwów. Jako archiwista pracujący w archiwum zakładowym sądu w referacie moim przedstawię jak postrzegani są przez współpracowników, którzy są jednocześnie użytkownikami, archiwiści zatrudnieni w sądach. Przedstawię także kilka informacji na temat funkcjonowania sądów oraz ilości przechowywanej dokumentacji, ponieważ sądy są jednymi z czołowych wytwórców dokumentacji w naszym kraju. Chciałem zobrazować jak postrzegana jest nasza praca, ponieważ z ogólnych opinii panujących w społeczeństwie praca archiwisty nie zawsze jest doceniania a archiwum w instytucjach nie zawsze jest postrzegane jako ważna komórka organizacyjna, która stanowi miejsce przechowywania dokumentacji, która nie jest już potrzebna do bieżącego urzędowania. Przedstawię także kilka informacji na temat funkcjonowania sądów oraz ilości przechowywanej w archiwach sądów dokumentacji, ponieważ sądy są jednymi z czołowych wytwórców dokumentacji w naszym kraju.
Przygotowując referat stworzyłem ankietę, która zawierała następujące pytania: "Czy zatrudniacie Państwo archiwistę?", "Jeśli nie, czy uważacie Państwo, iż byłaby potrzeba zatrudnienia archiwisty. Jaki byłby główny powód?", "Czym według Państwa zajmuje się archiwista? Jak postrzegacie Państwo codzienną pracę archiwisty?", "Jak scharakteryzowalibyście Państwo archiwum?". Ankietę rozesłałem do ok. 70 sądów w naszym kraju. Odpowiedż nadeszła z zaledwie 11 sądów. W ankiecie wzięli także udział pracownicy mojego sądu. Te kilkanaście ankiet dało jednak pewien obraz pracy archiwisty, który panuje pośród pracowników sądów. Większość sądów zatrudnia na etacie archiwistę. Pośród nadesłanych ankiet przeważała opinia, iż archiwista w sądzie jest potrzebny, ponieważ usprawniło to pracę sądu, dostęp innych pracowników do dokumentacji jest łatwiejszy. Ankiety pokazały także, iż jest spora świadomość wśród innych pracowników sądów na temat tego czym archiwista zajmuje się na co dzień. Nie zawsze było to ujęte w fachowe określenia. Jednakże ogólny wniosek jest taki, iż współpracownicy mają pojęcie o pracy archiwisty. Ankiety pokazały także, iż inni pracownicy sądów orientują się czym jest archiwum, że jest miejscem przechowywania dokumentacji, która jest w odpowiedni sposób uporządkowana. Jest świadomość, iż w archiwum przechowywana jest dokumentacja archiwalna oraz niearchiwalna. Ogólny wniosek z przeprowadzonych ankiet jest pozytywny, pokazuje, iż w sądach archiwista jest doceniany przez współpracowników, jest duża świadomość na temat tego czym archiwista się zajmuje i czym jest archiwum.
11.30 - 12.00. Nic z naszych dzieł nie przepadnie. Baza danych pozwalająca zarządzać pracami dyplomowymi powstającymi w związku z zachowaniem cyfrowego dziedzictwa archiwalnego, prof. Waldemar Chorążyczewski, UMK Toruń
Na wielu seminariach podejmowane są tematy z zakresu zachowania cyfrowego dziedzictwa archiwalnego. Wielokrotnie są one powielane, a odkładane ad archiwum nie przyczyniają się do rozwiązywania istotnych problemów. Istnieje potrzeba monitorowania prac powstających z tego zakresu oraz oceniania ich nowatorstwa. Może NAC winien ogłosić doroczny konkurs na pracę dyplomową z zakresu zachowania cyfrowego dziedzictwa archiwalnego?
12.00 - 12.30. Państwo usługowe i archiwa, czyli kiedy przejdziemy na jasną stronę Mocy? Hanna Staszewska AP w Poznaniu
W odziedziczonym po XX wieku państwie regulacyjnym obywatel jest nadzorowany, kontrolowany, pouczany, a urzędy słabo się z nim komunikują. W epoce cyfrowej takie państwo nie nadąża za potrzebami obywateli ? konieczny jest nowy model działania, a jest nim państwo usługowe: solidarne ze swoimi obywatelami, będące sprawnym usługodawcą, a nie zbiorem procedur i instytucji.
Jak w zderzeniu z tą koncepcją wyglądają archiwa ze swoimi regulacjami, procedurami i zasadami? Czy archiwiści są gotowi zaakceptować fakt, że archiwa są dla obywateli?
12.30 - 13.00. Postęp informatyzacji instytucji publicznych na wybranych przykładach w ramach prowadzenia badań do prac magisterskich, prof. Wiesław Nowosad UMK Toruń
W roku akademickim 2015/2016 w ramach prowadzonego przeze mnie seminarium magisterskiego dwie studentki zajęły się zbadaniem postępu informatyzacji w wybranych placówkach danego województwa. Dwa lata badań, które zaowocują wykonaniem zestawień co kwartał, bądź co pół roku w przypadku braku zmian, dadzą pogląd na sytuację w kraju dotyczącą powyższego zagadnienia. Badania będą oparte o platformę ePUAP (gdzie obie Panie założyły konto), BIP oraz o ankiety.
13.00 - 13.30. Studenckie Koła Naukowe w sieci. Przywilej czy wyzwanie? Analiza porównawcza kilku ważniejszych ośrodków akademickich kształcących archiwistów, Anna Południak, Sonia Waleszczuk UMK Toruń
Strony internetowe odgrywają ogromną rolę we współczesnym świecie. Są narzędziem komunikacji ze społeczeństwem. Spełniają przede wszystkim funkcje informacyjne, ale także są odpowiedzialne za budowanie wizerunku. Mają za zadanie zainteresować użytkownika danym wydarzeniem, co ma doprowadzić do chęci uczestniczenia w życiu koła. Warto zauważyć, że wśród młodego społeczeństwa popularne stało się zakładanie grup na FB, tak zwanych fanpage-ów, które błyskawicznie informują o bieżących wydarzeniach. Jest to doskonała alternatywa dla stron internetowych, która nie wymaga aż takiego zaangażowania czasowego, a przy tym jest czytelna i prosta, co przekłada się na większe zainteresowanie taką formą.
13.30 - 14.30. Przerwa obiadowa
14.30 - 15.00. Dokument elektroniczny w stowarzyszeniu i fundacji na przykładzie ?Fundacji Amicus Universitatis Nicolai Copernici? w Toruniu, Artur Wójtowicz UMK Toruń
Referat ma na celu przedstawienie problemu dokumentu elektronicznego, na przykładzie fundacji funkcjonującej przy Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Prezentacja skupiona będzie przede wszystkim wokół przedstawienia wstępnych wyników badań nad dokumentem elektronicznym w Fundacji ?Amicus? prowadzonych w ramach projektu ?Zachowanie narodowego dziedzictwa cyfrowego? WNH i NAC, przeprowadzonych w tym roku. Przedstawione zostaną również wyniki badań stowarzyszeń i fundacji z lat 2013- 2014, które nie powiodły się i wymusiły zmiany specyfiki przeprowadzania badań (pytań ankietowych).
15.30 - 16.00 Brakowanie dokumentacji audiowizualnej na przykładzie doświadczeń NAC z dokumentacją TVP. Teoria i praktyka, Maciej Parzniewski NAC,
W referacie zostaną omówione problemy związane z brakowaniem dokumentacji audiowizualnej. Spośród jednostek organizacyjnych pod nadzorem NAC największym wytwórcą dokumentacji audiowizualnej jest Telewizja Polska S.A. Specyfika dokumentacji audiowizualnej wpływa na konieczność zachowania szczególnej uwagi podczas brakowania. Jak wygląda spis dokumentacji niearchiwalnej przeznaczonej do zniszczenia? Jakie są kryteria wartościowania dokumentacji audiowizualnej i podstawy jej kwalifikacji? W wystąpieniu zostaną zaprezentowane przepisy regulujące ww. zagadnienia, problemy niedostatecznie uregulowane w normatywach, a także stanowiska Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych związane z brakowaniem dokumentacji audiowizualnej. Jak na tym tle wygląda codzienność realizacji spraw z zakresu brakowania dokumentacji audiowizualnej? Jak często przeprowadzane są ekspertyzy? Czy nie dochodzi do pomyłek? W referacie zostanie również wspomniany problem załamania procesu wydawania zgód na brakowanie trwający od 2009 roku.
16.00 - 16.30. Projekty wskazówek metodycznych dotyczących opracowania dokumentów fonicznych i wizyjnych. Reaktywacja. Katarzyna Plewka, Renata Wójcik, NAC
Celem prezentacji jest wskrzeszenie idei stworzenia wskazówek metodycznych dotyczących zasad opracowania dokumentów fonicznych i wizyjnych. Autorki przeanalizują obowiązujące przepisy oraz przedstawione w latach ubiegłych projekty. W oparciu o dyskusje toczone na forum IFAru w poprzedniej dekadzie oraz własne doświadczenia i obserwacje, podejmą próbę stworzenia nowych, zaktualizowanych wskazówek metodycznych dotyczących opracowania w/w dokumentacji, a także stworzenia słownika podstawowych pojęć z tego zakresu. Wyniki prac przedstawią podczas IX Zjazdu z nadzieją na konstruktywną dyskusję w gronie ifarowiczów.
16.30 - 17.00. Promocja archiwum w mediach społecznościowych na przykładzie Archiwum Państwowego w Poznaniu - Michał Serdyński AP Poznań,
Media społecznościowe odgrywają ważną rolę w kształtowaniu dzisiejszego świata.
W Polsce jest ok. 26 mln użytkowników Internetu, z czego ponad 33% populacji naszego kraju aktywnie korzysta z mediów społecznościowych. To z sieci wyszło powiedzenie
iż jeżeli nie masz konta na Facebooku (czyt. Fejsbuku), to nie istniejesz? Zatem, czy archiwa w Polsce, za pomocą mediów społecznościowych mogą zaistnieć (na nowo?)? Jakie korzyści i zagrożenia niesie ze sobą publikowanie ?postów? przez takie instytucje jakimi są archiwa? Ile archiwów w Polsce i w jakim zakresie wykorzystuje media społecznościowe jako platformę komunikacji z użytkownikami? Na te pytania i nie tylko, autor udzieli odpowiedzi w oparciu o przykład poznańskiego archiwum.
17.00 - 17.30.Czego jeszcze nie wiemy o Snapchacie? Jak pokonać ulotność jego treści? Marcin Frąś UMK Toruń
Problem krótkotrwałości informacji zawartych w ?snapchatowych konwersacjach? może mieć niebagatelne znaczenie dla poznania i zrozumienia mentalności ludzi żyjących obecnie przez późniejsze pokolenia. Niniejsze opracowanie jest częścią większego zagadnienia, mianowicie efemeryczności, tudzież ulotności informacji. Referat skupia się na pewnym novum, będącym elementem obecnej popkultury, przekładającym się na wspomnianą chwilowość. Celem niniejszej rozprawy jest próba przybliżenie aplikacji ?Snapchat?, jego budowy oraz funkcji. Ponadto w dalszej części zostaną zaprezentowane wyniki ankiety dotyczącej aplikacji.
Jak zachować treści tych rozmów? Czy jest to w ogóle możliwe? Czy znikające treści materializują się gdzieś indziej, jeżeli tak to gdzie? Kto ma do nich dostęp? Pytania te zdają się nie mieć odpowiedzi ale czy na pewno?
17.30 - 18.00. Przegląd polskojęzycznych profili archiwistycznych na portalach społecznościowych ? Dawid Żądłowski IPN Warszawa
Jedną z najbardziej charakterystycznych cech dla mediów społecznościowych jest zdolność docierania do dużej liczby odbiorców, dzięki rozprzestrzenianiu treści przez społeczną interakcję. Łatwość dostępu i obsługi mediów społecznościowych sprawia, że tworzenie i odbiór treści jest w zasadzie nieograniczone i to w każdym miejscu na świecie i o każdej porze dnia i nocy. Kluczową rolę na tych portalach odgrywa odbiorca, bo to właściwie on decyduje, poprzez udostępnianie i polubienie jaką skalę przybierze zasięg naszej informacji, a należy pamiętać że pierwotna informacja może być modyfikowana nieskończenie wiele razy przez innych użytkowników.
Dzięki mediom społecznościowym każda instytucja może szybko, prosto i w zasadzie za darmo uzupełnić informacje o działalności, propagować swoje zbiory, zadania, komunikować się z użytkownikami. Niniejszy referat jest takim przeglądem "profili" o tematyce archiwistycznej w mediach społecznościowych (głównie facebook).
18.05. Koniec pierwszego dnia obrad
20.30. Spotkanie integracyjne
Piątek 20 listopada
9.30 - 10.00. Architektura zasobów cyfrowych - punkty styczne dla Bibliologów i Informatologów a Archiwistów - dr. inż Mariusz Jarocki UMK Toruń
Proces kształcenia na wielu kierunkach ogólnoakademickich staje się niezaprzeczalnie interdyscyplinarny. Wpływ na to ma wiele czynników, wśród nich np. rozwój technologii informatycznych i idące za tym zmiany w podejściu do podstawowych koncepcji w zakresie świadczenia usług informacyjnych. Kwestia ta dotyka wielu dyscyplin i subdyscyplin naukowych i coraz wyraźniej można ją zauważyć w obrębie bibliologii, informatologii i archiwistyki. Warto zastanowić się w jakim zakresie następuje integracja oczekiwanych kompetencji dla absolwentów studiów związanych z wskazanymi obszarami nauki, zarówno w płaszczyźnie teoretycznej, metodologicznej jak i praktycznej. Zagadnienia znajdujące się na pograniczu zainteresowań wskazanych dziedzin stają się dla nich bowiem zarówno nowym wyzwaniem, jak i możliwym obszarem współpracy.
10.00 - 10.30. Projekt E-ARK - cele, zadania i obecny stan prac, dr Wojciech Woźniak NAC
Projekt pod nazwą ?E-ARK? (European Archival Records and Knowledge Preservation) został uruchomiony w 2014 r. Głównym celem projektu jest zmniejszenie ryzyka utraty cyfrowej informacji spowodowanego stosowaniem niewystarczających metod przechowywania i archiwizacji poprzez opracowanie wspólnego paneuropejskiego podejścia. Opracowane rozwiązanie ma zaspokajać potrzeby zarówno organizacji prywatnych jak publicznych, małych i dużych oraz dostarczać rozwiązania dla tak różnych typów danych jak dane z systemów zarządzania dokumentacją, strony www, czy zbiory ?big data?, w tym bazy danych.
W ramach projektu przeanalizowane zostaną praktyki, regulacje prawne i rozwiązania techniczne stosowane w poszczególnych krajach. Na podstawie tych analiz stworzone zostaną uwspólnione rozwiązania (w formie wytycznych i zalecanych praktyk oraz formie prototypowych rozwiązań programistycznych) możliwe do zastosowania w wymiarze europejskim.
Projekt ma wsparcie Komisji Europejskiej a jego liderem jest Uniwersytet w Portsmouth. Zaangażowane w jego realizację są archiwa narodowe (duńskie, węgierskie, estońskie, norweskie, słoweńskie), uczelnie techniczne (z Austrii i Portugalii), agencje rządowe (Portugalia i Hiszpania) oraz inne organizacje i instytucje (publiczne i prywatne).
Obecnie trwają prace nad specyfikacjami poszczególnych komponentów wspólnego rozwiązania opartymi na modelu OAIS - Open Archival Information System. Dotychczas opracowano m.in. specyfikację paczek archiwalnych (SIP, AIP i DIP), model gromadzenia danych z baz danych (SIARD 2.0 - Software Independent Archival of Relational Databases) oraz rozpoczęto prace nad prototypowymi rozwiązaniami programistycznymi. W wystąpieniu omówiony zostanie aktualny stan prac oraz ich potencjalny wpływ na rozwiązania stosowane w Polsce.
10.30 - 11.00. Doświadczenia NAC we wdrażaniu systemów teleinformatycznych na przykładzie ZoSIA, Maciej Zdunek NAC
Od grudnia 2013 r. na polecenie Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych Narodowe Archiwum Cyfrowe rozpoczęło na duża skalę wdrożenia Zintegrowanego Systemu Informacji Archiwalnej w archiwach państwowych. Wdrożenia są prowadzone przez pracowników Oddziału Informacji i Zasobów Cyfrowych i przez ostatnie dwa lata został wypracowany jednolity model wdrożenia stosowany we wszystkich archiwach państwowych. Narodowe Archiwum Cyfrowe ciągle zbiera nowe doświadczenia, ponieważ każde archiwum jest niepowtarzalne. Proces wdrażania i szkolenia użytkowników jest zarazem procesem obustronnym, w trakcie którego trenerzy NAC przekazują wiedzę teoretyczną i praktyczną dotyczącą systemu ZoSIA, ale jednocześnie uczą się nowych rzeczy od archiwistów. W referacie opowiem o tym procesie
11.00 - 11.30. Aplikacja bazodanowa dla archiwum zakładowego, Michał Kaca, NAC
Podczas swojego wystąpienia chciałbym zaprezentować aplikację nad którą pracuję. Głównym celem aplikacji jest wsparcie w pracy archiwisty zakładowego, zaś projektowane funkcjonalności aplikacji to, przede wszystkim, ewidencja zasobu archiwum (do poziomu jednostki) połączona z możliwością szybkiego wyszukiwania i niemal dowolnego filtrowania wyników. W przyszłości zamierzam rozbudować aplikację o moduł wypożyczeń (zarówno po stronie archiwum jak i zamówień składanych zdalnie) oraz generacji raportów i statystyk a nawet umożliwić wykorzystanie technologii RFID.
W trakcie wystąpienia chciałbym zaprezentować założenia i stronę techniczną aplikacji oraz samą aplikację. Chciałbym również wywołać dyskusję, która umożliwiłaby odpowiedzi na kilka fundamentalnych pytań:
czy aplikacja jest w ogóle potrzebna?
czy projektowane funkcjonalności odpowiadają rzeczywistym potrzebom?
jakie funkcjonalności aplikacja powinna udostępniać?
11.30 - 12.00. Quo vadis IFAR? Coroczna dyskusja na temat rozwoju IFAR,
Rafał Magryś administrator IFAR
W dobie pojawiających się nowych rozwiązań technologicznych w dobie twittera i snapchata, facebooka, instagramu ? warto zadać sobie pytanie czy obecny kształt IFAR spełnia oczekiwania forumowiczów? W którą stronę należy podążyć z rozwojem IFAR? Jak należy go propagować?
12.00 - 12.30. Podsumowanie i zakończenie Zjazdu.
Ankieta